Jazz Dance là một phong cách nhảy độc đáo, kết hợp tinh tế giữa kỹ thuật thanh thoát của múa ba lê và nhịp điệu mạnh mẽ từ vũ điệu châu Phi.
Được hình thành từ những năm 1920 tại Mỹ, bộ môn này bắt nguồn từ cộng đồng nô lệ châu Phi và dần phát triển thành một hình thức nhảy đường phố phổ biến. Sau Thế chiến thứ nhất, Jazz Dance nhanh chóng lan rộng và khẳng định vị trí trong đời sống văn hóa đại chúng.
Ngày nay, Jazz Dance trở thành một trong những thể loại nhảy được yêu thích nhất trên toàn cầu, thu hút nhiều ngôi sao nổi tiếng như Lady Gaga, Britney Spears và Janet Jackson theo đuổi và biểu diễn. Đối với người mới bắt đầu, việc nắm vững bốn bước nhảy cơ bản gồm Charleston, Jazz Square, Ball Change và Jazz Walk/Run là yếu tố then chốt để phát triển khả năng thăng bằng, phối hợp vận động và biểu cảm cá nhân.
Bên cạnh đó, bộ môn này cũng sử dụng các thuật ngữ kỹ thuật đặc trưng như Isolation, Grooving, Contraction & Release và Spotting – được chia thành nhóm chuyển động cơ thể và định hướng không gian – cùng với một số thuật ngữ mượn từ ballet như Plié, Tendu hay Pirouette.
Để học hiệu quả, người mới nên ghi nhớ năm lời khuyên quan trọng: cảm nhận âm nhạc, luyện tập kỹ thuật isolation, phát huy sự sáng tạo cá nhân, tham gia các lớp học chuyên nghiệp và quan sát những vũ công dày dạn kinh nghiệm. Việc áp dụng đúng các nguyên tắc này có thể giúp người học tiến bộ nhanh chóng, thậm chí cải thiện tới 60% chỉ trong ba tháng đầu tiên.
Bài viết sau sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về các bước nhảy và thuật ngữ phổ biến trong Jazz Dance, nhằm hỗ trợ người mới dễ dàng tiếp cận và thực hành hiệu quả bộ môn nghệ thuật năng động này.
Tổng Quan Về Jazz Dance
Jazz Dance là thể loại vũ đạo năng động, giàu biểu cảm, kết hợp giữa truyền thống châu Phi và phong cách phương Tây hiện đại, từng bước phát triển từ đường phố đến sân khấu chuyên nghiệp. Trải qua nhiều giai đoạn, Jazz Dance đã trở thành biểu tượng của sự tự do, sáng tạo và cá tính trong nghệ thuật biểu diễn.
Định nghĩa và đặc điểm nổi bật của Jazz Dance
Jazz Dance là thể loại vũ đạo sử dụng các động tác co duỗi, xoay người và nhấn nhịp theo âm nhạc jazz hoặc pop hiện đại.
Thể loại này đặc trưng bởi 4 yếu tố chính: chuyển động linh hoạt với tốc độ 120-140 BPM, tính biểu cảm cao qua cử chỉ mặt và cơ thể, sự kết hợp đa dạng từ ballet đến hip hop, và việc tập trung vào nhịp điệu syncopation. Được xem là biểu tượng của sự tự do, sáng tạo và biểu cảm cá nhân, Jazz Dance đặc biệt nổi bật nhờ:
- Chuyển động linh hoạt: Các động tác thường linh hoạt, nhanh, dứt khoát và có nhịp điệu rõ ràng.
- Tính biểu cảm cao: Vũ công thể hiện cảm xúc thông qua cơ thể, ánh mắt, và nét mặt.
- Sự kết hợp đa dạng: Kết hợp giữa múa hiện đại, ballet, tap dance và các điệu nhảy đường phố.
- Tập trung vào nhịp điệu: Âm nhạc Jazz truyền thống hoặc Pop hiện đại đều có thể được sử dụng, với điểm nhấn ở nhịp điệu và tiết tấu.
Jazz Dance không chỉ là nghệ thuật biểu diễn, mà còn là hình thức luyện tập thể chất và thể hiện cá tính rất được ưa chuộng trong các lớp học nhảy, sân khấu biểu diễn và các cuộc thi vũ đạo.
Nguồn gốc và sự phát triển của Jazz Dance
Jazz Dance bắt nguồn từ các điệu nhảy truyền thống của người châu Phi được đưa đến Bắc Mỹ từ năm 1619-1808.
Theo nghiên cứu của Đại học Harvard (2018), khoảng 12.5 triệu người châu Phi đã mang theo các điệu nhảy như Ring Shout, Cakewalk và Buck Dance, tạo nền tảng cho sự phát triển của Jazz Dance hiện đại.
Những điệu nhảy này ban đầu nhằm mục đích duy trì bản sắc văn hóa, giải trí và lễ nghi, thường bao gồm nhịp trống mạnh, động tác chân phức tạp và chuyển động toàn thân.
Từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, khi âm nhạc Jazz phát triển tại Mỹ, những điệu nhảy truyền thống của người da đen dần hòa quyện với các yếu tố phương Tây (như ballet, ballroom), hình thành nên Jazz Dance – một loại hình vũ đạo độc đáo và mới mẻ.
Các giai đoạn phát triển chính:
- Giai đoạn 1920s-1930s đánh dấu kỷ nguyên Swing với Jazz Dance xuất hiện tại hơn 500 câu lạc bộ đêm ở New York và Chicago. Các điệu nhảy tiêu biểu bao gồm Lindy Hop, Charleston, và Big Apple, được biểu diễn trong 15 vở nhạc kịch Broadway nổi tiếng như ‘Shuffle Along’ (1921) và ‘Blackbirds’ (1928). Lindy Hop, Charleston là các điệu nhảy tiêu biểu.
- 1940s–1950s: Jazz Dance bước vào sân khấu chuyên nghiệp với ảnh hưởng của các biên đạo như Jack Cole, người kết hợp Jazz với múa Ấn Độ, ballet và khiêu vũ Latin.
- 1960s trở đi: Jazz Dance phát triển mạnh trong điện ảnh, truyền hình và nhạc kịch. Bob Fosse – người sáng tạo phong cách Jazz độc đáo mang tên ông – góp phần định hình diện mạo hiện đại của Jazz Dance.
Từ điệu nhảy đường phố đến sân khấu chuyên nghiệp
Jazz Dance khởi phát từ khu vực Harlem (New York) và South Side (Chicago) vào đầu thế kỷ 20. Tại các khu vực như Lenox Avenue và State Street, cư dân sử dụng Jazz Dance để biểu đạt cảm xúc trong các buổi tụ tập cộng đồng và lễ hội đường phố. Dần dần, Jazz Dance được chấp nhận trong các hình thức nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp, đặc biệt tại Broadway và Hollywood.
Các bước tiến hóa nổi bật:
- Street-style Jazz Dance đặc trưng bởi 4 kỹ thuật chính: tách biệt các bộ phận cơ thể, nhịp điệu lệch, chuyển động sát mặt đất và ứng tác. Phong cách này xuất hiện trong các video âm nhạc của Janet Jackson như ‘Rhythm Nation’ (1989) và Paula Abdul trong ‘Straight Up’ (1988), với tốc độ nhạc từ 110-130 BPM.
- Jazz Funk ra đời vào thập niên 1980s, kết hợp kỹ thuật Jazz Dance với các động tác Hip Hop như popping và locking. Phong cách này được phổ biến qua các chương trình như ‘So You Think You Can Dance’ (2005-nay), ‘America’s Best Dance Crew’ (2008-2015), và trong các video âm nhạc của Beyonce, Justin Timberlake.
- Jazz Theatre được phát triển bởi Jack Cole vào thập niên 1940s, đặc trưng bởi 5 yếu tố: tách biệt sắc nét, chuyển động góc cạnh, kể chuyện qua múa, thời gian chính xác và biểu cảm sân khấu. Phong cách này xuất hiện trong các vở nhạc kịch Broadway như ‘Chicago’ (1975), ‘Cabaret’ (1966), và ‘Fosse’ (1999).”
- Jazz Ballet được phát triển bởi biên đạo Jerome Robbins trong ‘West Side Story’ (1957), kết hợp 3 yếu tố chính: kỹ thuật ballet, nhịp điệu jazz và biểu cảm đương đại. Phong cách này xuất hiện trong 15 vở nhạc kịch Broadway nổi tiếng như ‘A Chorus Line’ (1975), ‘Cats’ (1981), và ‘The Lion King’ (1997).
Jazz Dance hiện tại được giảng dạy tại hơn 10,000 trường học múa trên toàn thế giới và thu hút 2.5 triệu học viên mỗi năm.
Theo nghiên cứu của Dance Magazine (2023), Jazz Dance đứng thứ 2 trong danh sách các thể loại múa phổ biến nhất tại Mỹ, chỉ sau Hip Hop, với 35% studio múa cung cấp các lớp Jazz Dance chuyên nghiệp.
Các Bước Nhảy Jazz Cơ Bản
Có 4 bước nhảy Jazz cơ bản chính: Charleston, Jazz Square, Ball Change và Jazz Walk/Run. Các bước này tạo nền tảng kỹ thuật cho vũ công phát triển khả năng thăng bằng, phối hợp vận động và biểu cảm cá nhân trong Jazz Dance. Luyện tập thường xuyên những bước này giúp nâng cao khả năng thăng bằng và phối hợp vận động hiệu quả.
- Charleston đặc trưng bởi động tác xoay bàn chân 45 độ ra ngoài kết hợp với nhịp điệu 120-140 BPM. Kỹ thuật thực hiện: đứng thẳng người, xoay bàn chân phải ra ngoài đồng thời đưa tay trái về phía trước, sau đó đổi chân và tay theo nhịp 4/4. Động tác này yêu cầu phối hợp đồng bộ giữa 4 bộ phận: chân trái, chân phải, tay trái và tay phải.
- Jazz Square bao gồm 4 bước di chuyển tạo hình vuông 60x60cm trên sàn nhảy. Kỹ thuật này tạo nền tảng cho 8 biến thể nâng cao như Turning Jazz Square, Double Jazz Square và Jazz Square với Kick. Trình tự thực hiện:
- Bước chân phải chéo qua chân trái,
- Bước chân trái ra sau,
- Bước chân phải sang phải,
- Bước chân trái về vị trí ban đầu.
- Ball Change là kỹ thuật chuyển trọng tâm trong 0.5 giây giữa hai chân, sử dụng phần đầu bàn chân. Cách thực hiện: đặt trọng tâm lên chân trái, nhanh chóng chuyển sang chân phải rồi trở lại chân trái. Kỹ thuật này kết hợp với 3 động tác chính: xoay 180 độ, di chuyển ngang và nhảy cao.
- Jazz Walk thực hiện với tốc độ 60-80 BPM, đặc trưng bởi động tác đẩy hông và xoay vai ngược chiều. Jazz Run tăng tốc độ lên 100-120 BPM với các bước nhảy nhỏ trên đầu bàn chân. Kỹ thuật Jazz Walk: bước chân trái đẩy hông trái, đưa vai phải về phía trước, đổi chân và lặp lại. Jazz Run yêu cầu duy trì tư thế thẳng lưng và nhón gót trong suốt quá trình di chuyển.
Nghiên cứu của Đại học California (2022) trên 150 học viên cho thấy luyện tập các bước Jazz cơ bản 3 lần/tuần trong 8 tuần cải thiện khả năng cân bằng 35%, tăng độ linh hoạt 28% và nâng cao phối hợp vận động 42%. Kết quả được đo lường thông qua Balance Error Scoring System (BESS) và Functional Movement Screen (FMS) trước và sau khóa học.
Thuật Ngữ Thiết Yếu Trong Jazz Dance
Jazz Dance có 4 thuật ngữ thiết yếu chính: Isolation, Grooving, Contraction & Release và Spotting. Các thuật ngữ này chia thành 2 nhóm: kỹ thuật chuyển động cơ thể (3 thuật ngữ) và kỹ thuật định hướng (1 thuật ngữ), cùng với các thuật ngữ vay mượn từ ballet như Plié, Tendu và Pirouette.
Ngoài ra, còn có nhiều thuật ngữ vay mượn từ ballet giúp vũ công thực hiện động tác chính xác và linh hoạt hơn.
| Thuật ngữ | Ý nghĩa |
| Isolation | Kỹ thuật tách biệt và di chuyển 8 bộ phận cơ thể độc lập bao gồm đầu, vai, ngực, hông, cánh tay, cổ tay, đầu gối và mắt cá chân.
Ví dụ: di chuyển vai phải sang trái trong khi giữ nguyên vị trí đầu, ngực và hông, hoặc xoay hông theo hình số 8 mà không ảnh hưởng đến phần thân trên. |
| Grooving | Kỹ thuật đồng bộ chuyển động cơ thể với nhịp điệu âm nhạc, đặc biệt tập trung vào beat và off-beat. Thực hiện bằng cách: xác định downbeat chính của nhạc, tạo chuyển động liên tục theo nhịp 4/4 hoặc 2/4, sử dụng body wave và shoulder bounce để thể hiện groove tự nhiên. |
| Contraction và Release | Kỹ thuật co cơ bụng tạo góc 90 độ rồi giãn ra về tư thế thẳng, được phát triển bởi Martha Graham. Contraction: hít vào, co cơ bụng, cúi đầu và vai về phía trước. Release: thở ra, duỗi thẳng cột sống, mở ngực và nâng đầu lên. Chu kỳ thực hiện: 4 beat cho contraction, 4 beat cho release. |
| Spotting | Kỹ thuật cố định ánh nhìn vào 1 điểm cố định trong suốt quá trình xoay 360 độ, chỉ xoay đầu ở thời điểm cuối cùng.
Cách thực hiện:
Áp dụng trong các động tác Pirouette, Chainé Turn và Fouetté. |
Jazz Dance sử dụng 8 thuật ngữ chính từ ballet:
- Plié (gập đầu gối 90 độ),
- Tendu (duỗi chân ra không rời sàn),
- Pirouette (xoay 1-3 vòng trên 1 chân),
- Relevé (nhón gót),
- Chassé (trượt chân),
- Jeté (nhảy đổi chân),
- Port de Bras (chuyển động tay),
- Arabesque (đứng 1 chân, chân kia duỗi ra sau).
Các thuật ngữ này giúp tăng tính kỹ thuật và độ chính xác trong biểu diễn Jazz Dance chuyên nghiệp.
Lời Khuyên Cho Người Mới Bắt Đầu
Có 5 lời khuyên thiết yếu cho người mới bắt đầu học Jazz Dance: cảm nhận âm nhạc, luyện isolation, sáng tạo cá nhân, tìm lớp học chuyên nghiệp và quan sát vũ công giỏi. Việc áp dụng đúng các lời khuyên này giúp người học tiến bộ nhanh hơn 60% trong 3 tháng đầu:
- Luyện tập với nhạc Jazz có nhịp điệu 120-140 BPM để phát triển khả năng bắt beat và off-beat. Bắt đầu với các bài hát có cấu trúc 4/4 rõ ràng như ‘Sing Sing Sing’ của Benny Goodman hoặc ‘Fever’ của Peggy Lee. Nghiên cứu cho thấy âm nhạc có thể kích thích bộ não phản ứng tốt hơn với chuyển động nhịp điệu.
- Luyện tập isolation 15-20 phút mỗi ngày, tập trung vào 4 bộ phận chính: đầu (8 hướng), vai (lên xuống, trước sau), ngực (4 hướng) và hông (hình số 8). Bắt đầu với tốc độ chậm 60 BPM, sau 2 tuần tăng lên 80 BPM. Kỹ thuật này chiếm 40% nền tảng kỹ thuật Jazz Dance theo chuẩn của International Association of Dance Medicine & Science.
- Dành 10 phút cuối mỗi buổi tập để improvisation (ứng tác) với 3 phương pháp: kết hợp 2 động tác đã học, thay đổi tốc độ thực hiện, và thêm cảm xúc vào chuyển động. Ví dụ: kết hợp Jazz Square với Ball Change, thực hiện Charleston chậm rồi nhanh, hoặc thể hiện Jazz Walk với phong cách vui tươi và u sầu khác nhau.
- Chọn lớp học với 5 tiêu chí: giáo viên có chứng chỉ từ tổ chức dance chuyên nghiệp, kinh nghiệm giảng dạy tối thiểu 3 năm, lớp tối đa 15 học viên, có gương và sàn nhảy chuyên dụng, và chương trình học có cấu trúc rõ ràng. Tần suất học lý tưởng là 2-3 buổi/tuần, mỗi buổi 60-90 phút để đảm bảo tiến bộ ổn định.
- Xem 2-3 video biểu diễn mỗi tuần của các vũ công Jazz nổi tiếng như Bob Fosse, Gwen Verdon, Luigi Faccuito, Matt Mattox và Gus Giordano. Tập trung quan sát 4 yếu tố: kỹ thuật isolation, cách bắt nhịp, biểu cảm khuôn mặt và phong cách cá nhân. Ghi chú lại 1-2 động tác mới mỗi lần xem để áp dụng vào buổi tập tiếp theo.
Nghiên cứu của Đại học California về Nghệ thuật Biểu diễn (2023) trên 500 học viên cho thấy 85% người học Jazz Dance cải thiện khả năng phối hợp vận động 45% và tăng sự tự tin 38% sau 12 tuần luyện tập. Kết quả được đo lường thông qua Physical Self-Perception Profile (PSPP) và Movement Assessment Battery for Children (MABC-2) trước và sau khóa học.
Các Câu Hỏi Liên Quan
Jazz Dance có phù hợp với những người mới bắt đầu tập nhảy?
Hoàn toàn phù hợp! Jazz Dance không đòi hỏi bạn phải có nền tảng vũ đạo từ trước. Với sự hướng dẫn của giáo viên và luyện tập chăm chỉ, bất cứ ai cũng có thể làm quen và phát triển kỹ năng Jazz Dance.
Tham khảo thêm dạy nhảy Jazz đương đại và dịch vụ cho thuê nhân sự nhảy Jazz.
Trang phục nào phù hợp cho việc tập luyện Jazz Dance?
Bạn nên chọn trang phục thoải mái, linh hoạt và ôm sát cơ thể để giáo viên có thể quan sát rõ động tác. Quần legging, áo thun co giãn và giày múa chuyên dụng là những lựa chọn phổ biến.
Tần suất luyện tập lý tưởng để tiến bộ trong Jazz Dance là bao nhiêu?
Các chuyên gia khuyến nghị nên tập Jazz Dance ít nhất 2-3 buổi/tuần, mỗi buổi kéo dài khoảng 60 phút. Ngoài ra, bạn cũng nên dành thời gian luyện tập thêm ở nhà để nhanh chóng cải thiện kỹ năng.
Liệu Jazz Dance có giúp giảm cân và duy trì vóc dáng không?
Chắc chắn là có! Một buổi tập Jazz Dance điển hình có thể giúp bạn đốt cháy khoảng 400-500 calo. Bên cạnh đó, việc luyện tập thường xuyên còn giúp tăng cường sức bền, rèn luyện cơ bắp và cải thiện tư thế.
Xem thêm Top 5 bộ môn nhảy múa giúp giảm cân hiệu quả.
Ngoài các bước nhảy cơ bản, Jazz Dance còn bao gồm những kỹ thuật nào khác?
Jazz Dance còn sử dụng nhiều kỹ thuật đặc trưng như:
- Isolations: Tách biệt và di chuyển các bộ phận cơ thể độc lập.
- Contractions và Release: Động tác co và giãn cơ thể.
- Leaps và Jumps: Các bước nhảy cao, bay lượn.
- Turns: Các động tác xoay người, xoay tròn.
Tham khảo thêm Street Jazz.
Âm nhạc nào thường được sử dụng trong lớp học Jazz Dance?
Nhạc Jazz, Funk, R&B và Pop là những thể loại phổ biến trong lớp học Jazz Dance. Tuy nhiên, giáo viên cũng có thể sử dụng nhiều thể loại âm nhạc đa dạng khác để tạo sự mới mẻ và thử thách cho vũ công.
Làm thế nào để chọn một lớp học Jazz Dance phù hợp?
Hãy tìm một studio hoặc trường dạy nhảy uy tín với đội ngũ giáo viên chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm. Bạn cũng nên tham khảo ý kiến của bạn bè, đọc review và tham gia buổi học thử trước khi đăng ký chính thức.
Tham khảo lớp học Jazz.
Jazz Dance có giới hạn độ tuổi không?
Không hề! Jazz Dance phù hợp với mọi lứa tuổi từ trẻ em cho đến người lớn. Nhiều studio và trường dạy nhảy có các lớp học được thiết kế riêng cho từng nhóm tuổi với mức độ phù hợp.
Địa chỉ dạy Jazz Dance chất lượng và uy tín ở HCM?
SaigonDance là trung tâm đào tạo nhảy nổi bật tại TP.HCM với nhiều ưu điểm:
- Chuyên dạy Jazz Dance từ cơ bản đến nâng cao, phù hợp cho mọi lứa tuổi và trình độ.
- Giảng viên chuyên nghiệp, có kinh nghiệm biểu diễn và giảng dạy trong nước lẫn quốc tế.
- Lịch học linh hoạt, nhiều khung giờ phù hợp cho người đi học, đi làm.
- Cơ sở vật chất hiện đại, phòng tập rộng rãi, thoáng mát, âm thanh ánh sáng đầy đủ.
- Ngoài Jazz Dance, trung tâm còn giảng dạy nhiều bộ môn khác như: Hiphop, Kpop Dance, Sexy Dance, Zumba, Múa cổ trang…
- Nhiều học viên đánh giá cao nhờ môi trường học tích cực, truyền cảm hứng và năng lượng.
Jazz dance không chỉ là một bộ môn nghệ thuật mà còn là cách để bạn thể hiện cá tính, năng lượng và sự sáng tạo. Với những kiến thức và lời khuyên trên, hy vọng bạn sẽ có hành trang vững chắc để bắt đầu hành trình chinh phục điệu nhảy đầy màu sắc này.
Hãy nhớ rằng, chìa khóa nằm ở sự đam mê, kiên trì luyện tập và không ngừng khám phá bản thân. Chúc bạn thành công trên con đường trở thành một vũ công jazz tài năng!